“ไวมาก … 11 ปีแล้วนะ!” – ผมอุทานกับเพื่อนร่วมทริปกรุงโซลเมื่อสองสัปดาห์ที่ผ่านมา ขณะได้ยินเพลงที่คนทั่วโลกรู้จักเป็นอย่างดี Gangnam Style (คังนัมสไตล์) ของ PSY (ซาย) เปิดดังเร้าอารมณ์ผู้คนที่เดินผ่านไปมาบริเวณหน้า COEX Mall (โคแอ็คซ์ มอลล์) ศูนย์การค้าดังของเขตคังนัม และเมื่อหันไปทางขวาก็เห็นประติมากรรมเป็นรูปมือทำท่าม้าย่องขนาดยักษ์ บนแขนสลักชื่อของเพลงที่มิวสิกวีดีโอสามารถทำยอดทะลุ 1,000 ล้านวิว! เป็นเพลงแรกของยูทูป ส่วนด้านหน้ามีนักท่องเที่ยวชาวจีนยืนถ่ายรูปเก็บไว้เป็นที่ระลึก … นี่ล่ะซอฟต์พาวเวอร์ที่แท้จริง!
เดือนนี้เมื่อ 11 ปีที่แล้วแร็พเปอร์ร่างท้วมชาวเกาหลีใต้นามว่า Jae-Sang Park (พัก แจ ซัง) หรือที่คนทั่วโลกคุ้นหูในชื่อ ‘PSY’ อัพโหลดเพลง Gangnam Style ลงบนยูทูบ ด้วยท่อนฮุกทำนองติดหู ท่าเต้นม้าย่องยียวนและชวนหัว ได้สร้างปรากฏการณ์ไวรัล กลายเป็นเพลงภาษาเกาหลีที่ดังไปทั่วโลก ใครจะคาดคิดว่าเราจะได้เห็นภาพฝูงชนชาวฝรั่งเศสและนักท่องเที่ยวจำนวนมหาศาล มาร่วมตัวกันบริเวณหน้าหอไอเฟลและพร้อมใจกันเต้นท่าม้าย่องควบพร้อมไปกับตัวศิลปิน ลามไปถึงราชินีเพลงป๊อป Madonna (มาดอนนา) ที่ชวนเขาไปเป็นศิลปินรับเชิญในการทัวร์คอนเสิร์ต แล้วไหนจะการได้แสดงต่อหน้า Barack Obama (บารัค โอบามา) ประธานาธิบดีสหรัฐฯ ในช่วงเวลานั้น
ความน่าสนใจของเพลงนี้ไม่เพียงเป็นเรื่องของความภาคภูมิใจในเรื่องสถิติและรางวัลต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นหลังออกอากาศครั้งแรกในเกาหลีใต้เมื่อวันที่ 15 กรกฎาคม 2012 ก็ไต่ขึ้นอันดับ 1 ของชาร์ทเพลง Gaon Chart (หรือ Circle chart ในปัจจุบัน) หลังจากออกอากาศเป็นเวลากว่าสองเดือน ซิงเกิลนี้ก็ไต่ขึ้นอันดับ 1 ในหลายประเทศ รวมทั้งชาร์ตซิงเกิลแห่งสหราชอาณาจักร เป็นซิงเกิล K-Pop แรกที่ขึ้นถึงอันดับนี้ และขึ้นถึงอันดับ 2 ของ บิลบอร์ดฮอต 100 กลายเป็นเพลงฮิต 1 ใน 10 อันดับแรกของยูทูป อีกทั้งยังถูกบันทึกลง Guinness World Records ว่าเป็นมิวสิกวีดีโอที่มีคนกดถูกใจมากที่สุดในโลกด้วยจำนวนมากกว่า 7,000,000 ราย ภายในระยะเวลาอันสั้น … แต่ยังทำให้นักท่องเที่ยวต่างชาติแห่แหนไปย่านคังนัม ซึ่งในอดีตราว 10 ปีก่อนหน้านี้ยังไม่ใช่หมุดหมายหลักที่นักท่องเที่ยวคิดจะไปเยือน
“คังนัมคือเขตุธุรกิจชั้นนำ ที่ตั้งของบรรดาโรงแรมหรู แหล่งท่องราตรี และขึ้นชื่อว่าเป็นสวรรค์ของนักช้อปและแฟชั่นนิสต้า เพราะก่อนหน้า Seoul Fashion Week (โซลแฟชั่นวีค) จะย้ายมาจัดกันที่ DDP ในต้นปี 2014 อย่างในปัจจุบัน ก็จัดในย่านนี้มาก่อน ใช้ SETEC (Seoul Trade Exhibition & Convention) เป็นสถานที่จัดงาน ไม่ไกลมากก็มีห้าง COEX มีห้าง Hyundai (ฮุนได) ถัดไปอีกหน่อยก็เป็นถนนสายช้อปปิ้ง Apgujeong (อัพกูจอง) ที่มีร้านรวงแบรนด์ดังและห้างเก่าแก่อย่าง Galleria Department Store (แกลเลอเรีย ดีพาร์ทเมนท์ สโตร์) ผู้บุกเบิกการนำแบรนด์ลักซ์ชัวรี่ระดับโลกเข้ามาในเกาหลีใต้ตั้งแต่ 3-4 ทศวรรษที่แล้ว ดังนั้นถ้าอยากดูสไตล์เก๋ๆ ต้องมาดูย่านนี้ ซึ่งต่างจากแหล่งวัยรุ่นอย่างเมียงดงชัดเจน” – Wattakul N. นักเขียนแฟชั่นและไลฟ์สไตล์วร่วมให้ความเห็น
“ในอดีตเมื่อเอ่ยถึง คังนัม สไตล์ จึงเป็นได้ทั้งการชื่นชมและการเสียดสี ถ้าให้เปรียบก็ให้นึกถึงเราแซวเพื่อนว่า แหม พ่อหนุ่มสยาม แม่สาวสุขุมวิท คือชวนให้คิดได้หลายมุม จะชมก็ได้ ล้อเลียนก็ไม่เชิง อย่างในบริบทเพลง Gangnam Style กับท่อนฮุกที่แปลเป็นไทยได้ทำนองว่า พี่น่ะกังนัมสไตล์นะจ๊ะ ชวนให้คิดได้ว่า เป็นชายมีระดับ เป็นทั้งหนุ่มทำงานออฟฟิศดัง เป็นทั้งนักท่องราตรี เป็นทั้งตัวพ่อแฟชั่น แต่เมื่อคอนทราสต์กับบุคลิกและท่าเต้นยียวนของตัว PSY เลยดูกวน Teen ได้ใจคน” – Wattakul N. กล่าวเพิ่มเติม
และด้วยความสำเร็จอย่างมหาศาลของเพลงที่คนทั่วโลกโยกตามเมื่อได้ยินเมโลดี้ จึงไม่แปลกที่มันจะกลับมาสร้างความกดดันให้กับเขา PSY เคยให้สัมภาษณ์ถึงประเด็นการตกอยู่ภายใต้เงาของเพลงที่ดังถึงขีดสุดจนยากที่ก้าวออกจากเงาของมันว่า “ผมต้องพึ่งกระแสของเพลงนั้นอยู่นาน แต่ตอนนี้ก็ผ่านมา 10 ปีแล้ว ผมจึงรู้สึกเป็นอิสระที่จะทำอะไรอย่างอื่น” และแม้ต้องการก้าวข้ามเงาของคังนัมสไตล์ แต่เขาก็ไม่เคยลืมที่จะเคารพและสดุดี ‘อาวุธ’ ทรงพลังที่เปิดโอกาสให้เขาและศิลปินชาวเกาหลีใต้รุ่นต่อๆ มา “มันคือรางวัลยิ่งใหญ่ที่สุดของผม และเป็นอาวุธเด็ดที่ผมจะใช้ในการแสดง” ส่วน Suga แห่งบอยแบนด์ชื่อดัง BTS ก็ยกย่อง PSY ในฐานะศิลปินรุ่นพี่ที่กรุยทางให้ K-Wave แทรกซึมตลาดอเมริกันได้สำเร็จ “เขาเป็นอีกคนที่ผมชื่นชมมากครับ เขาใช้ Gangnam Style เบิกทางให้เพลง K-Pop ในอเมริกาช่วยให้เราได้เดินตามรอยต่อจากเขา” ชูก้า กล่าว
ปีที่แล้ว PSY จัดคอนเสิร์ตในมหาวิทยาลัยแห่งกรุงโซล แน่นอนว่ามี Gangnam Style ที่ฉลองครบรอบ 10 ปีเป็นการแสดงไฮไลท์ที่ทำให้ผู้ชมเต้นร่วมกันราวกับภาพเมื่อหนึ่งทศวรรษที่แล้วไม่มีผิด “ผมบอกกับตัวเองวันนี้ว่า นายดังมากนะ PSY ลองดูสิ พวกเขารักนาย นายเป็นศิลปินที่โคตรโชคดี ตอนนี้ผมมีความสุขมากจริงๆ” เจ้าของเพลงดังกล่าวถึงเพลงซึ่งเปรียบเป็นถ้วยรางวัลอันยิ่งใหญ่ของชีวิต
เหนืออื่นใดนั้นรางวัลชิ้นนี้ไม่ได้ส่งผลเพียงแค่ตัวเขา แต่มันคือ ‘ซอฟต์พาวเวอร์’ ที่ส่งผลต่อทั้งเขตคังนัม ต่อชาวเกาหลีใต้ และต่อประเทศ ทั้งบทเพลงและเขากลายเป็นหนึ่งในสัญลักษณ์ของความภาคภูมิใจของชาวโสมขาว พิสูจน์ให้เห็นว่าพลังของกระแส K-Wave นั้นรุนแรงแค่ไหน มันคือผลลัพธ์จากความตั้งใจของ ‘คนสร้างสรรค์’ ผนวกกับการสนับสนุนจากทุกภาคส่วนอย่างจริงจัง … ช่วงเวลานั้นผมหยุดอยู่หน้าประติมากรรมรูปมือทำท่าม้าย่องอยู่พักใหญ่ ในใจคิดทั้งชื่นชมและเกิด ‘ความหวัง’ ว่าสักวันจะเกิดปรากฏการณ์เช่นนี้กับศิลปินไทย