เมื่อเทศกาลที่มีการจับลูกเด็กเล็กแดงขึ้นประชันความงามกันบนเวทีประกวดต่างๆ เวียนมาบรรจบ ทำให้ผมนึกถึงประเด็นการที่ฝรั่งเศสมีกฎหมายฉบับหนึ่งซึ่งอาจส่วนทางกับพฤติกรรมของผู้คนในบางประเทศ นั่นคือการ ‘แบนประกวดความงามสำหรับเด็ก’ ซึ่งผมเคยโพสต์เรื่องนี้ไว้บนเฟซบุ๊กส่วนตัวเมื่อช่วงปลายปีที่ผ่านมา ตอนที่มีกระแสแคมเปญวันหยุดสุดฉาวของแบรนด์ Balenciaga และมีผู้ใช้เฟซบุ๊กแชร์ไปเกือบสามพันครั้ง โดยเท่าที่ได้อ่านดูคร่าวๆ แล้วพบว่ามีคนไทยจำนวนมากที่เห็นด้วยกับกฎหมายฉบับนี้
ครั้งนั้นผมต่อสายหา แป้ง-รสิตา นักแปลและล่ามภาษาฝรั่งเศสผู้ใช้ชีวิตอยู่ในเมืองน้ำหอม และมีสถานะเป็นคุณแม่ของลูกน้อยวัยอนุบาลที่มีอายุไล่เลี่ยกับน้องๆ ในภาพโฆษณาที่กลายเป็นประเด็น เธอได้ให้ความเห็นต่อเรื่องการให้คุณค่าความงามของเด็กๆ ผ่านภาพโฆษณา แฟชั่นเซ็ต และเวทีประกวดความงามในผู้เยาว์ ที่จะการันตีด้วยถ้วยรางวัลไว้ได้น่าสนใจ และทำให้ทราบถึงเหตุผลว่า ‘ทำไมคนในอีกซีกโลกจึงจริงจังและกังวลกับเรื่องเหล่านี้?’
ป้องกันไม่ให้เด็กเป็นเครื่องมือกระตุ้นอารมณ์ทางเพศและมีค่านิยมที่ผิด
“ชาวยุโรปและอเมริกันซีเรียสเรื่องนี้มาก เพราะมีทั้งมุมที่ไปกระตุ้นพวก Pedophilia (ผู้ที่ใคร่เด็ก) และอาจจะทำให้เด็กหมดความมั่นใจ” – รสิตาเน้นย้ำเรื่องนี้ สอดคล้องกับกฎหมายน่าสนใจของฝรั่งเศส “ย้อนกลับไปในปี 2010 มีภาพแฟชั่นเซ็ตของสื่อใหญ่รายหนึ่ง จับลูกสาวของนางแบบดังมาแต่งตัวและโพสต์ท่าให้ดูมีจริตจะก้านคล้ายผู้ใหญ่ ปรากฏว่าเกิดดราม่าขึ้นเพราะคนฝรั่งเศสมองว่าเด็กอายุเพียงแค่ 10 ขวบไม่ควรถูกประโคมให้ดูจัดจ้าน และนำเสนอภาพที่ดูเกินธรรมชาติของเด็กไปมาก กรณีนี้กลายมาเป็นอีกหนึ่งสาเหตุที่กระตุ้นให้ในอีก 3 ปีต่อมา ประเทศฝรั่งเศสมีกฎหมายว่าด้วยการห้ามจัดการประกวดความงามสำหรับเด็ก หรือจัดเวทีที่จับเด็กๆ มาแต่งหน้าแต่งตา ใส่ชุดวับๆ แวมๆ ใส่ส้นสูง หรือง่ายๆ คือห้ามการประกวดที่ต้องประโคมให้ลุคออกมาดูเกินวัย”
กฎหมายที่ออกมาเพื่อป้องกันไม่ให้ใช้เด็กเป็นเครื่องมือทางเพศ และสร้างค่านิยมในการตัดสินคุณค่าของตนด้วยความงามและรูปลักษณ์ภายนอก ซึ่งอาจจะสร้างปมในใจให้เด็กๆ ไปจนโตนี้มีบทลงโทษค่อนข้างแรงเลยทีเดียว คือจำคุก 2 ปี และปรับ 30,000€ (ราวล้านกว่าบาท) โดยตัวกฎหมายได้ระบุชัดว่าห้ามจัดประกวดความงามในเด็กอายุต่ำกว่า 16 ปี ต่อมาในปี 2014 กฎหมายฉบับเดียวกันนี้เปลี่ยนเป็นห้ามจัดการประกวดสำหรับเด็กต่ำกว่า 13 ปี
เมื่อเด็กยังไม่บรรลุนิติภาวะผู้ปกครองต้องชี้แนะ
ประเด็นละเอียดอ่อนและกฎหมายที่กล่าวถึงอาจจะดูสวนทางกับค่านิยมของผู้คนบางประเทศ ที่มักจับลูกเด็กเล็กแดงมาแต่งตัวหวือหวาไปงานปาร์ตี้ บ้างก็แต่งหน้าจัดจ้าน สวมชุดวับๆ แวมๆ ไปขึ้นประกวดบนเวทีต่างๆ ไม่ก็ยุให้เต้นเด้งไปเด้งมาในโลกโซเชียล ซึ่งนั่นก็ไม่ได้ผิดกฏหมายอะไร เพียงแต่ต้องไม่ลืมว่าภาพของสาวน้อยหรือเด็กชายเหล่านั้นอาจไปกระตุ้นอารมณ์ของเหล่าผู้ใคร่เด็ก และเป็นสาเหตุของคดีการกระทำความผิดต่อเด็กอย่างที่เห็นบนหน้าข่าวมามนักต่อนัก เป็นความกังวลที่ก่อให้เกิดผลลัพธ์อย่างที่เห็นในประเด็นฉาวมากมาย และการถูกนำภาพจากงานประกวดความงามในเด็กไปใช้กระตุ้นจินตนาการของเหล่าผู้มีอารมณ์ทางเพศกับวัยผ้าขาว ที่ปลายทางอาจนำมาซึ่งเหตุการณ์ไม่คาดฝัน
ที่สำคัญเรื่องละเอียดอ่อนจากประเด็นนี้สะท้อนให้เห็นว่า ทุกครั้งที่มีการประกวดประชันความงามของเหล่าหนูน้อย ผู้ปกครองมีหน้าที่จะต้องคอยชี้แนะเมื่อการประกวดจบลง “ถ้วยรางวัลหรือมงกุฎในการประกวดเหล่านั้นไม่ใช่เครื่องการันตีคุณค่าและความงามในตัวของน้องๆ หนูๆ” อธิบายเหตุและผลให้เขาเข้าใจว่าในการประกวดแต่ละครั้งที่ย่อมต้องมีผู้ทั้งแพ้และชนะนั้นเป็นการตัดสินที่ประกอบด้วยหลายปัจจัย และตัดสินด้วยคนเพียงไม่กี่คน แต่เมื่อก้าวลงจากเวที ไม่ว่าลูกของคุณจะได้รางวัลการันตีคุณสมบัติเฉพาะงานหรือไม่ … เธอและเขามีคุณค่าและงดงามสำหรับคุณและในโลกแห่งความจริงเสมอ